Kobylański Władysław (1920–1961), socjolog, prasoznawca. Ur. 30 IV w Brodach, w rodzinie robotniczej, syn Aleksandra i Marii z Lukasów. W r. 1938 ukończył gimnazjum humanistyczne w Brodach. W czasie drugiej wojny światowej został wywieziony w grudniu 1941 r. na roboty przymusowe do Niemiec; bezpośrednio po zakończeniu wojny przebywał krótko we Włoszech, skąd wrócił do kraju w lipcu 1946 r. W 1948 r. rozpoczął studia na Wydziale Dziennikarskim Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Krakowie, zakończone w r. 1950. W l. 1950–2 studiował socjologię na UJ, pod kierunkiem prof. K. Dobrowolskiego i uzyskał stopień magistra. Pracę zawodową rozpoczął jeszcze w okresie studiów. Był m. in. instruktorem świetlicowym wydziału kulturalno-oświatowego w Okręgowej Komisji Związków Zawodowych, zastępcą asystenta na Studium Nauki o Polsce i Świecie Współczesnym UJ, referendarzem w Wojewódzkim Urzędzie Kontroli Prasy. W l. 1951–3 był asystentem przy katedrze podstaw marksizmu i leninizmu na UJ, a w l. 1953–4 redaktorem w Wydawnictwie Literackim. W latach następnych zarabiał na utrzymanie zajęciami dorywczymi, m. in. jako instruktor szkoleniowy dla szewców w Zakładzie Doskonalenia Rzemiosła. Równocześnie pogłębiał swoją wiedzę w zakresie zagadnień prasoznawczych i metod badania socjo-psychicznych warunków wydajności pracy.

W r. 1958 K. związał się z Krakowskim Ośrodkiem Badań Prasoznawczych Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej (RSW) «Prasa» i wydawanymi przez ośrodek periodykami: „Prasą Współczesną i Dawną” oraz „Zeszytami Prasoznawczymi”. W obydwóch był członkiem kolegium redakcyjnego. Po wyodrębnieniu się pracowni socjologicznej objął jej kierownictwo. Wznowił badania nad czytelnictwem prasy, pracował nad przystosowaniem metod i technik stosowanych na zachodzie Europy i w Ameryce do warunków polskich. Opublikowane przez niego studia (Wyniki badań nad czytelnictwem prasy i korzystania z radia w dwóch wsiach województwa krakowskiego, „Biuletyn Prasoznawczy Ośrodka Badań Prasoznawczych w Krakowie” 1957 nr 2, Krakowski robotnik a prasa, „Prasa Współczesna i Dawna” 1958 nr 2, Publiczność prasowa Krakowa, „Zeszyty Prasoznawcze” 1960 nr 5/6, Socjologia empiryczna w służbie prasy, tamże 1961 nr 1/2, Niektóre zagadnienia psychologii społecznej a badania prasoznawcze, „Zeszyty Prasoznawcze” 1961 nr 1/2) miały wówczas, zwłaszcza pod względem metody, walor pionierstwa. Uznane i przyjęte przez naukowe środowisko polskie, zyskały autorowi rozgłos również i za granicą, gdzie rozpoczęto przedrukowywanie jego artykułów polskich bądź zamawiano prace oryginalne. W czeskim czasopiśmie „Novinarský Sbornik” ukazało się studium K-ego Sociologický vyzkum slonži tisku (1960 nr 4). W r. 1959 uczestniczył K. w seminarium doskonalenia dziennikarzy w Strasburgu, organizowanym przez Centre International d’Enseignement Supérieur du Journalisme. Ostatnią pracą K-ego była rozprawa doktorska, pt. Studia nad czytelnictwem i funkcjami społecznymi prasy w Krakowie (1957–1959), wykonana pod kierunkiem prof. K. Dobrowolskiego, złożona i przyjęta przez promotora w r. 1961. Śmierć przerwała jednak zakończenie otwartego przewodu doktorskiego, a praca pozostała w rękopisie. K. utonął w morzu podczas pobytu w Łebie 5 VII 1961 r.

Dziki S., Bibliografia polskiego prasoznawstwa 1954–1964, (rkp. autora); tenże, Bibliografia prac naukowych Ośrodka Badań Prasoznawczych 1956–1966, (rkp. autora); – Kobylański W., Trzecia sesja Międzynarod. Ośrodka Wyższych Studiów Dziennikarskich, „Prasa Współczesna i Dawna” 1959 nr 1/2; – Nekrologi: „Dzien. Pol.” 1961 nr 161; „Novinarský Sbornik” 1961 nr 4 (artykuł Zd. Šimečka); „Zesz. Prasozn.” 1961 nr 3 (artykuł redakcyjny z podob. i wspomnienie pośmiertne R. Dyoniziaka); – Arch. Krak. Wydawnictwa Prasowego RSW „Prasa”: akta osobowe; – Informacje pisemne siostry Heleny Kobylańskiej.

Red.